کد مطلب:19248 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

راه وصول به محبت الهي چيست؟

قرآن ميفرمايد:
((قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ)) (1)
اگر خدا را دوست داريد پس از دستورات من پيروي كنيد تا خدا نيز شما را دوست بدارد. حال اگر كسي در تكاپوي وصول به محبت الهي است طريق آن، تمسك به راه پيامبر اكرم(ص) است، بايد راه او را تعقيب كرد تا همانگونه كه او حبيب الله است و خدا او را دوست ميدارد، با پيروي او، شعاعي از محبتي كه خدا به پيامبر اكرم(ص) دارد به ما نيز بتابد. بنا بر اين يكي از مهمترين راههاي جلب محبت خدا، ارتباط نزديك با رسول خداست، چون او محبوب مطلق خداست و شايد بتوان گفت، ساير محبتهاي خدا در سايه محبتي است كه به اين محبوبش دارد. اين سخن گزافي نيست؛ چرا كه همه موجودات امكاني در موجودي كه از همه كامل تر است جمعند، بالطبع چنين موجودي، اصالتاً و در بادي امر مورد محبت و توجه خدا قرار ميگيرد.
پس بايد سعي كرد دوستي با ديگران بر اساس رابطه آنها با خدا باشد و بايد افرادي را كه پيوند و ارتباطشان با خدا و رسولش قويتر است شناسايي كرد و با آنان رابطه برقرار ساخت، تا محبت الهي محقق گردد.
از سوي ديگر، حتي المقدور بايد ملاك محبتهاي دنيوي و جاذبه هايي را كه تنها مربوط به اين جهان است، از دلمان دور سازيم، چون اگر بر سر امور دنيوي و لذّتهاي دنيوي و ملاكهاي ارزشي آن، به يكديگر محبت كنيم، دل ما مملو از محبتهايي خواهد شد كه از سنخ محبت دنيوي است و ديگر جايي براي محبت الهي باقي نميماند.
انسان به طور طبيعي به چيزي كه داراي كمال است، علاقه ميورزد، ولي اگر توجه اش به چيز كاملتري جلب گرديد، رفته رفته از امور فروتر، چشم ميپوشد و محبت آنها از دلش خارج ميشود. براي اين كه محبتهاي الهي به دل انسان راه يابد و محبتهاي دنيوي رخت بر بندد، بايد كمالي را كه فراي دنيا و امور دنيايي است شناخت و پي برد كه سرچشمه و مبدء همه كمالات؛ كمالات را در حد بي نهايت داراست و هر جمال و كمالي كه موجب محبت و علاقه ميشود، در حد بي نهايت در او وجود دارد.
از آنجا كه در ابتدا معرفتهاي ما از طريق امور مادي به دست ميآيد، در آغاز آفرينش و شروع زندگي و نيز در گذر آن، به امور دنيوي بيشتر تعلق داريم. گرچه انسان هاي معصوم از آغاز به امور معنوي توجه دارند و معرفتهايشان رنگ دنيايي ندارد؛ ول آنها استثنا هستند. ما به گونه اي هستيم كه در ابتدا امور مادي و لذايذ دنيوي، توجه ما را جلب ميكند و براي كنار نهادن اين روحيه و توجه به امور معنوي و ارزشهاي الهي، بايد به وسايطي چنگ زنيم كه ارتباط ما را با خدا تقويت ميكنند.
پس دوستي و محبت ما به ديگران، بايد بر اساس عشق و محبت به خدا باشد. منافع دنيوي را نبايد به گونه اي مد نظر قرار داد كه از انگيزه و هدف اصلي خود غافل بمانيم. از اينرو بايد رابطه خود را با اولياي خدا تقويت كنيم، تا به محبت الهي دست يابيم، زيرا بين محبت خدا و محبت به اولياي خدا نوعي رابطه است هر كدام تقويت شود در ديگري اثر ميگذارد، و ايجاد شكاف و جدايي بين آنها امكان ناپذير است، بلكه همواره بينشان پيوند ناگسستني برقرار است، لذا در يكديگر تأثير متقابل دارند. يعني اگر محبت انسان به خدا فزوني گرفت، محبت به اولياي خدا نيز فزوني ميگيرد و نيز اگر محبت انسان به اولياي خدا زياد شد، محبتش به خدا نيز بيشتر خواهد شد.
محبت اولياي خدا شاخ و برگ محبت خدا است، اگر اين محبت را تقويت كنيم، محبت به خدا نيز تقويت ميگردد. (از آنجا كه با اولياي خدا از طريق حواسمان تماس داريم: آنها را ميبينيم و صدايشان را ميشنويم و آنها همنوع ما هستند و بيشتر ميتوانيم در باره آنها بيانديشيم، اگر از راه محبت به آنان وارد شويم، راه براي دستيابي به محبت خداوند آسان ميگردد.)
تجربه نشان داده است كه وقتي فضايل و كمالات پيامبر اكرم و ائمه اطهار(ع) ذكر ميشود و سخن از معجزات و ارزشهاي الهي آنها به ميان ميآيد، عشق و علاقه و محبت انسان، زودتر برانگيخته ميشود، تا آن گاه كه صفات و كمالات خداوند ذكر ميگردد. تا آنجا كه برخي گفته اند: اصلاً محبت ورزيدن به خدا معنا ندارد و برخي افراد خام باور كرده اند كه محبت به خدا تعلق نميگيرد، چون ديده اند، ذكر صفات و كمالات خداوند شوقي در آنها پديد نميآورد. ولي واقعيت غير از اين است. سر اينكه محبت به اولياي خدا زودتر در ما بر انگيخته ميشود، اين است كه آنها با ما سنخيت دارند و انسانند و تا حدي در افق فهم و درك ما هستند، گر چه مراتب والاي اولياي خدا، با مراتب انسانهاي عادي قابل مقايسه نيست. پس بهترين و ساده ترين راه براي محبت ورزيدن به خدا، دوستي با دوستان خدا است و هر قدر رابطه و مودت ما با آنان افزون گردد، محبت ما به خدا هم بيشتر ميشود؛ البته به اين شرط كه آنها را از آن جهت كه دوست خدا هستند، دوست بداريم نه به جهت مقام و ثروت و امور دنيوي.

آل عمران 29

---

راهيان كوي دوست
آيت الله مصباح يزدي